Antymon Lub Tellur Krzyżówka

Antymon Lub Tellur Krzyżówka: Antymon, znany również pod łacińską nazwą stibium (Sb), to pierwiastek chemiczny z grupy metaloidów. Jego historia sięga starożytności, a obecnie jest używany w różnych dziedzinach, od metalurgii po farmakologię. Rozważmy charakterystykę antymonu, jego występowanie, zastosowania oraz pewne interesujące aspekty związane z tym pierwiastkiem.

Charakterystyka

Antymon występuje w czterech odmianach alotropowych: żółtej, srebrzysto-białej (metalowy antymon), czarnej i wybuchowej. Jest znany ze swoich właściwości chemicznych, a jego symbol alchemiczny to przekrzywiony krzyż.

Względem reakcji chemicznych, antymon nie ulega reakcji z kwasami nieutleniającymi. W gorącym stężonym kwasie siarkowym przekształca się on w jony Sb^3+, a w gorącym stężonym kwasie azotowym przekształca się w białą i słabo rozpuszczalną kwas antymonowy. Występuje w roztworze w formie jonów Sb^3+, SbO^2- (antimoniny) i SbO^3- (antymon).

Antymon tworzy trzy tlenki: Sb₂O₃, Sb₂O₅ oraz mieszaninę Sat₃SbV₄O₄. Antymoniń (−Sb=O) tworzy rozpuszczalny kompleks z kwasem winowajcycznym, nazywany tartrianem antymonowym i potasem K(SbO)C₄H₄O₆, znanym jako “emetyk” (łac. emeticus – wymiotny).

Izotop ^125Sb emituje cząstki beta o energiach od 94 do 621 keV oraz promieniowanie gamma o energiach od 35 do 671 keV. Akumuluje się w płucach i kościach.

Występowanie

Zawartość antymonu w skorupie ziemskiej wynosi około 0,2–0,5 ppm (około 0,000023% masy). Ruda antymonitu (Sb₂S₃) i ulmanitu (NiSbS) są najważniejszymi rudami antymonu.

Zastosowania

Antymon znalazł swoje zastosowanie w różnych dziedzinach. Jest używany w stopach drukarskich i łożyskowych oraz jako utwardzacz w stopach ołowiu. Stanowi składnik masy pokrywającej główki zapałek. Wykorzystuje się go także do modyfikowania półprzewodników, na przykład indowo-antymonowide tworzy półprzewodniki typu n.

W postaci antymonoglikonianu sodu, antymonu używa się w farmakoterapii leiszmaniozy.

W przeszłości istniała tzw. “wieczna pigułka” – mała kula z antymonu, którą po połknięciu wywoływała “gwałtowne oczyszczenie wnętrzności”, po czym można ją było ponownie używać.

Podsumowanie

Antymon, jako metaloid, stanowi fascynujący element układanki pierwiastków chemicznych. Jego różne odmiany alotropowe, właściwości chemiczne oraz rozbudowane zastosowania sprawiają, że jest nie tylko przedmiotem zainteresowania naukowców, ale także praktycznym materiałem używanym w różnych dziedzinach życia. Jego obecność w krzyżówce jako hasło ukrywające się w wirze zagadek tylko podkreśla, jak szeroko ten metaloid jest obecny w naszym świecie i historii.